Przed i po. Witold Gombrowicz. Tom 1/2

Przed i po. Witold Gombrowicz to drugi tom cyklu redagowanego przez Józefa Olejniczaka pod wspólnym tytułem, pierwszy - wydany w ramach serii Granice Wyobraźni redagowanej przez Pawła Próchniaka w 2018 roku poświęcony był twórczości Bruno Schulza. Obszerna monografia zbiorowa poświęcona twórczości Witolda Gombrowicza podzielona jest na cztery części, a tytuł każdej z nich to cytat z dzieła autora Ferdydurke.

Pierwsza część (Cóż, obrońcy kultury polskiej?) składa się z siedmiu szkiców połączonych intencją ich autorów, by dzieło i myśl Gombrowicza odczytać ponownie z perspektywy po śmierci pisarza aż do schyłku drugiej dekady XXI wieku. Dominantą tych prób jest pytanie, czy i jak „lekcję" Gombrowicza można odczytać przez pryzmat naszej współczesności, zarówno w perspektywie polskiego uniwersum, jak z punktu widzenia jednostkowego losu.

Druga część monografii (Literatura i piskorz póty żyją, póki się wymykają) składa się z szkiców, których autorzy omawiają uwikłanie dzieła Gombrowicza w tradycję literacką i literaturę. Trzecią część monografii (...jestem cyrk, liryzm, poezja, groza, walka, zabawa...) rozpoczyna esej Tomasza Bocheńskiego Pan nad improwizacją, autor rekonstruuje w nim „improwizacyjną" zasadę rządzącą procesem twórczym jako jeden z elementów Gombrowiczowskiego programu literatury.

Ostatnią, czwartą część książki ...uczynić z Gombrowicza postać - jak Hamlet, albo Don Kiszot ‒ ? ‒ ! ‒ rozpoczyna artykuł Łukasza Tischnera „Nic nie wiem, nic nie rozumiem!" Zagadki Ślubu Witolda Gombrowicza. Esej ma charakter interpretacyjny rekompensujący i komentujący stan badań Ślubu, w którym wiele jest sprzeczności i „otwartych" pytań. Tischner stawia tezę, że ów „impas" w badaniach nad Ślubem jest niejako wpisany w strukturę nieprzeniknioności (i „niekonkluzywności") wpisanej w ten tekst. Monografię Przed i po. Witold Gombrowicz kończy artykuł Wojciecha Ligęzy Fascynacje, polemiki, ekstrawagancje. Muzyka i kultura muzyczna w Dzienniku Witolda Gombrowicza, w którym analizuje on jeden z głównych wątków Dziennika i jednocześnie największą chyba fascynację Gombrowicz, jaką była muzyka i kultura muzyczna.